De kleine winkelier

Voor de middenstanders is het een hard gelag dat de veelal grote winkelketens met gemak op zondag hun zaak kunnen openen. Kleine winkeliers kunnen vaak geen personeel inzetten en moeten daarom zelf in de winkel staan. Ze voelen zich genoodzaakt op zondag open te gaan omdat klandizie anders naar de - grote - concurrent verdwijnt. Met name eigenaren van kleine (familie)bedrijven ervaren een steeds grotere druk op hun gezinsleven.

'Maar jullie móeten toch niet open als het koopzondag is?' krijgen kleine ondernemers nogal eens te horen. Dat is natuurlijk onzin: voor veel winkels ontaardt 'mogen' al snel in 'moeten' als ze geen omzet willen verliezen. En zo versterkt het vrijgeven van winkelsluitingstijden uiteindelijk het recht van de sterkste. Met alle gevolgen van dien: door dominantie van grote ketens zal het winkelaanbod in de binnenstad straks minder gevarieerd zijn en zal er meer leegstand zijn.

En ditzelfde effect zal in de wijkwinkelcentra optreden. De supermarkten zullen omzet wegsnoepen bij de bakker, slager en  groentezaak.

Uit de motie blijkt dat u opkomt voor de supermarkten en de doe-het-zelf zaken, de grote spelers. Bent u zich bewust van de gevolgen die de zondagsopenstelling voor de kleine ondernemers zal hebben? Kan bijvoorbeeld een vloerenzaak in de binnenstad straks nog concurreren met de grote doe-het-zelfzaken in het buitengebied? Of een kaasboetiek in een winkelcentrum met een supermarkt die elke zondag opengaat? Onderken de keerzijde van dit voorstel, u treft er hardwerkende ondernemers mee. De ChristenUnie komt op  voor de belangen van de kleine ondernemers die niet 7 dagen per week open willen zijn.

De positie van de werknemer

Werknemers die om principiële redenen niet op zondag willen werken staan op achterstand bij het zoeken naar een baan. CNV en FNV waarschuwen voor de toenemende sociale druk op werknemers om op zondag te werken. Bij sollicitaties wordt volgens de bonden geselecteerd op de weigering om te werken op zondag. Terwijl de Kamer in 2001 een initiatiefvoorstel van  (PvdA) en (RPF) aannam over de bescherming van werknemers op zondag. Zij kregen het recht om werk op zondag te weigeren. Dit recht wordt met voeten getreden. Met name aan de PvdA de vraag, wat er met dit signaal wordt gedaan en hoe we zulke praktijken in Assen gaan voorkomen?

Het argument dat de zondagsopenstelling extra banen creëert is een aanname die niet bewezen is. Personeel wordt op andere momenten ingezet, van door de week naar de zondag. Verruiming van winkeltijden heeft zelfs een negatief effect op de omzet van kleine winkeliers, er zijn hogere kosten doordat ze meer uren open moeten zijn. Terwijl er niet méér wordt uitgegeven, er wordt slechts op een ander moment gekocht. Mensen hebben per maand immers ook niet meer geld te besteden.

Werkdruk en 24uurseconomie

Naast de belangen van werknemers en kleine ondernemers speelt voor de ChristenUnie ook mee dat een wekelijks collectief rustpunt voor de hele samenleving in het gedrang komt. Tijd en aandacht voor het gezin, voor kerkgang, vrijwilligerswerk en mantelzorg is het waard verdedigd te worden.

De samenleving kenmerkt zich steeds meer door permanente tijdsdruk. De grenzen tussen arbeid, zorg en vrije tijd vervagen. De werkdruk is hoog. Veel Nederlanders ervaren de toegenomen tijdsdruk als beklemmend. De zondag als gemeenschappelijk rustpunt doorbreekt deze spiraal van druk en biedt tijd voor bezinning, sociale activiteiten en ontspanning.

Ook een kleine ondernemer wil op zondag een kerkdienst kunnen bezoeken of zijn seizoenskaart van FC Groningen of Heerenveen gebruiken. De vrijheid van de consument om op zondag aankopen te doen, botst met de vrijheid van werknemers en ondernemers om een collectieve rustdag te beleven. Het is zo waardevol om samen een dag vrij te zijn, besef wat we verliezen als dit voorstel wordt aangenomen.

In de discussie over de koopzondag komt vaak de aanname voorbij dat het maatschappelijk toch al lang een uitgemaakte zaak is: het overgrote deel van winkeliers en consumenten zou voorstander zijn van onbeperkte uitbreiding van het aantal koopzondagen. Ook in uw voorstel spreekt u van ondernemers die zich positief hebben geuit en van een groot deel van de bevolking die openstelling toejuicht. Heeft u dat daadwerkelijk onderzocht, zo ja, dan ontvangen wij graag uw onderzoek.

Uit onderzoeken in het land blijkt het draagvlak vaak helemaal niet groot te zijn. Dat heeft mijn fractie er toe doen besluiten om zelf een onderzoek onder de winkeliers in de binnenstad te houden. Binnenkort zullen we dat onderzoek presenteren, het gaat over de aantrekkelijke binnenstad en o.a. ook over de koopzondagen. Inmiddels hebben we 19 ondernemers gesproken. Met tot nu toe als resultaat dat 7 ondernemers tegen de koopzondagen zijn, om principiële redenen of omdat het niet uit kan. 8 ondernemers vinden het huidige aantal koopzondagen genoeg of zouden liever minder willen. En 4 ondernemers willen dat de winkels meer open zijn op zondag, en dan gaat het om twee horecaondernemers en 2 groot winkelbedrijven.

Ook hier is de conclusie dus:  de grote ondernemers willen meer open zijn op zondag en de kleine ondernemers willen dit niet.

Mocht het onverhoopt tot het aannemen van deze motie komen dan is er alle reden voor een gedegen onderzoek onder ondernemers en bevolking. Er wordt in deze raad vaak gepleit voor inspraak door burgers, laten we dan ook over de zondagsopenstelling maar met de Assenaren in gesprek gaan. Want draagvlak zal hoe dan ook belangrijk zijn, we willen tenslotte allemaal een levendige binnenstad met kansen voor alle ondernemers.

Wij zullen de motie niet steunen, wij kiezen voor de belangen van de kleine ondernemers, de werknemers en bovenal voor rust, die ons zomaar wordt gegeven.